|
|
සංවේදිත්වය, අවංකභාවය, අව්‍යාජ බව ශික්ෂා පද තුනයි
ඉනෝකා සත්‍යාංගනී
ක්‍රිස්ටොෆ් කිසලව්ස්කි
සංවේදීත්වය, අවංකත්වය හා අව්‍යාජත්වය ඔහුගේ සිනමා රීතියේ ශික්ෂාපද තුන බවට පත්වෙයි. මිනිස් අධ්‍යත්මයේ අති සංවේදී තැන් වෙත සේම ගූඩ අදුරු ඉම කරාද සිය චරිත ඔස්සේ එබී බලමින් සිනමා රීතීන් පසුපස හඹානොගිය අව්‍යාජ මිනිසෙකු ඔහුගේ සිනමාකෘති තුලින් අපට හමුවෙයි.
අන්ද්‍රේ තර්කොව්ස්කි
‘කාලය හා අවකාශය’ සිනමාවේ ප්‍රබලම මෙවලම ලෙසින් භාවිතයට ගත් මෙම සිනමාකවියා සංඥා හා සංඛේත රූප ඔස්සේ සිය අදහස් මුදාහැරීමෙන් සිනමාව යනු අධ්‍යාත්මික ගනුදෙනුවක් මිස මිල කල හැකි භාණ්ඩයක් නොවනවග ප්‍රත්‍යක්ෂ කොට පෙන්වීමම ඔහු සිනමාවතුල මාගේ වීරයා වීමට හේතු වන්නේය. එලෙස ‘ශුද්ධ සිනමාව’ ට තර්කොව්ස්කිගෙන් ඉටුවනලද අනුපමේය සේවය තවත් සියවස් ගණනක් ගතවුවද මැකීනොයන්නට හේතුවනු ඇතැයි මම විශ්වාස කරමි.
ඇල්ෆ්‍රඩ් හිච්කොක්
ත්‍රාසය හා භීතිය යනු සුවිශේෂී රසයක් බව සිනමාව තුලින් හදුන්වාදෙමින් නිර්මාණය කරන ලද එකී සිනමාකෘතීන් සර්වකාලීන ගුණයෙන් යුතුව අදටත් අපට රසාස්වාදනය කල හැකි වෙනවා සේම එකී කෘති තුළින් යහ සිනමාවක බස්වහර සිනමා විද්‍යර්ථයින් හට අදටත් උගත හැකි වීම හේතුකොටගෙන සිනමා මාධ්‍ය අන්ත දෙකින්ම ජයගත්තකු ලෙස ඔහු මාගේ ලෝකයේ දැවැන්තයෙකු බවට පත්වී සිටියි.
පේද්‍රෝ අල්මදෝවා
ඔහුගේ සිනමාව තුළ නිරූපිත කාන්තා හා පුරුෂ චරිතයන්ගේ මනෝභාව සුවිශේෂ අත්දැකීම් ඔස්සේ විග්‍රහ කරමින් එහි රොමැන්තික සේම ගූඩ ස්වාභාවයන්ද සංවේදී ලෙස ස්පර්ශයට ලක්කිරීම ඔහු සතු සුවිශේෂීතාව වෙයි. සම්ප්‍රදායික කතාන්තර කලාව වෙනත් මානයන් කරා සිය අසම්මත චරිත ඔස්සේ රැගෙන ගිය ඔහු සුභාවිත සිනමා රීතිය අනුගමනය කරන අතරම ඊට අභියෝග කරමින් එකී රීතිය ඔස්සේ සිනමාත්මකව විවිධ අත්හදා බැලීම් කරන ලද සම්මතයට ප්‍රේම කළ අසම්මත සිනමා කරුවෙකු වීම ඔහු කෙරෙහි මාගේ ආකර්ශනය යොමුකරවා ගත් විශේෂිත හේතුව විය.
ශාස්ත්‍රාලීය පසුබිමකින් තොරව සිනමාවට පිවිසි කියරොස්තාමි තමාටම ආවේණිකවු න්‍යායක් හා ශෛලියක් අනුගමනය කරමින් සිනමාකරුවෙකු ලෙසින්, සිනමාව තුළ‘අල්පේච්ඡතාවාදය’ සිය ආත්මය කොටගෙන ඔහු ‘යථාව - යථාව’ ලෙසින්ම සිනමාව තුළට ගොනුකිරීමට උත්සාහගන්නේ කිසියම් අන්දමක වාර්තාකරණ ස්වරූපයකිනි. එහෙත් ඔහු සතු ශූරත්වය නම් එය හුදු වාර්තාකරණයක් ලෙස නොව හෘදයාංගම සිනමාරූපි අත්දැකීමක් බවට නිරුත්සාහයෙන් යුතුව පරිවර්ථනය කිරීමයි. ඒ ඔස්සේ ඔහු වෑයම් කරන්නේ ස්වාභාවික මානව චර්යාවන් හා භාවයන්,‘රූපණය’ ඔස්සේ නාටකීයත්වයට පරිවර්තනය නොකොට, එකී නිරූපණයන් ජීවිතයේ තවත් එක් අංශුමාත්‍රයක් ලෙසින් සජීවී ගුණයෙන් යුක්තව ප්‍රතිනිර්මාණය කිරීමයි. මෙකී ව්‍යයාමය සාර්ථක කරගැනීම සඳහා සිනමාව පිළිබඳ අවබෝධය පමණක් තිබීම නොසෑහෙන අතර ගැඹුරු ජීවිතාවබෝධයකින් යුතුව මානවයින් හා පරිසර පද්ධතිය වටහාගැනීමේ සූක්ෂම ඉවක්ද නිර්මාණකරුවා තුල තිබිය යුතු හෙයින් කියරොස්තාමි සිනමාව තුල මා හට දාර්ශනිකයෙකි.
ගස් වැන් සෙන්ට්
හිතුවක්කාරයෙකු වන ඔහු සිය මාධ්‍ය භාවිතා කරන්නේ තමාට දැනෙන පරිමානය තුල ස්ථානගතවීමෙන් මිස අනෙකා වෙනුවෙන් යමක් තහවුරුකොට අවබෝධකිරීම සඳහා නිර්මාණකරුවෙකු ප්‍රේක්ෂකයාගේ අතකොළුවක් වියයුතු නැති බවට තහවුරු කරවමිනි. සිනමා භාෂාව දැවැන්ත සිනමා අත්දැකීම් වලින් වියුක්තවු අතිපෞද්ගලික ආත්ම විරේචනයන් ලෙස සිනමාව තුළ ගොනුකිරීමට තරම් සිනමාකරුවෙකු ලෙස ඔහු තුළ වන්නාවු නිර්භීතභාවය හා ආත්ම විශ්වාසය මා ඔහුගේ අනුගාමිකයෙකු බවට පත්කිරීමට තරම් ප්‍රබල වී ඇත.
අබ්දුල්ලතීෆ් කිචීච්ස්
‘බ්ලූ ඉස් ද වෝමස්ට් කලර්’ (Blue is the warmest colour) නැමති ඔහුගේ මෑතකාලීන සිනමාපටය තුලින් නිර්මාණකරුවෙකු ලෙස අබ්දුල් ලතීෆ් පෙන්වාඇති දෘඩ, අවංක, ප්‍රබල හා නිර්භය ප්‍රකාශනය සිනමාවේ ඇති වාරණ පද්ධති සුනු විසුනු කරදැමු අවස්ථාවක් ලෙස මම දකිමි. කලා මාධ්‍යයක් තුල නිර්මාණකරුවෙකු භුක්ති විඳිය යුතු නිදහස එකී නිර්මාණකරුවාගේ ප්‍රකාශන අයිතිය හා නිර්මාණශීලීත්වය උදෙසා අතිශය වැදගත් කරුණක් බව ඔහු විසින් සාධනීයත්වයට පමුණුවන්නේ, එකී නිදහස දේශපාලන, ආගමික, සංස්කෘතික කථීකාවක් අරඹයා පමනක් නොව අතිපෞද්ගලික ප්‍රකාශනයක් උදෙසා වුවද සිනමාව තුළද ලබාදිය යුතු අවකාශයකැයි අප වෙත අවබෝධ කරවමිනි.
|
|
||||||||
|
|
||||||||
සියළුම හිමිකම් ඇවිරිණි |
ඉනෝකා සත්‍යයාංගනී අපේ රටේ සම්මානනීය සිනමා අධ්‍යක්ෂවරියක්. පුදුම හතෙන් අද අපි
ඇයත් සමඟ කතා කරන්නේ ඇයගේ සිත් ගත් සිනමා අධ්‍යක්ෂවරුන් හත් දෙනා පිළිබඳවයි.
වසර ගනනාවක් පුරාවට අදටත් නොවෙනස්ව පවතින ලෙසින් මාගේ පි‍්‍රයතම සිනමාකරුවා මොහුය.
කිසලොව්ස්කිගේ සිනමා භාවිතාවට මා මෙතරම් ලෙන්ගතු වුයේ ඔහු මිනිස් ජීවිතයේ විවිධ
පැතිකඩයන් දර්පණගත කරමින් අතිශය සංවේදී ලෙස සිනමා භාෂාව සිය නිර්මාණයන් තුල භාවිතා
කරන්නාවු බැවිණි. දැවැන්ත පරිමාණයේ සිනමා අලංකරන හා තාක්ෂණික හරඹ ඉවතලමින් අල්පේච්ඡ
සම්පත් තුලින් වුවද අපගේ අධ්‍යාත්මයේ ගැඹුරුම තැන්කරා පහසුවෙන් තරණය කිරීමට ඔහු සතු
සියුම්භාවය සිනමාකරුවෙකු ලෙසින් මා ඔහුව වඩාත් අගයකරන්නාවු කාරණාවයි.
ලෝක සිනමාවේ තාක්ෂණික බුහුටිකම් තරගකාරී ලෙස කරළියට පැමිණ තිබු වකවානුවක ගැඹුරු
අධ්‍යාත්මික කථීකාවක් කරා සිනමාවේ දිශානතිය වෙනස්කල පුරෝගාමියා ලෙසින් තර්කොව්ස්කි
අදත් හෙටත් මාගේ සිනමාවීරයාගේ තැන හිමිකර ගෙන සිටියි.
සිනමා මාධ්‍ය ජයගැනීමට කෘතියක ‘කලාත්මක නිමාව’ සේම ‘ප්‍රේක්ෂක ආකර්ෂණය’ ද
දිනාගැනීමද වැදගත් බව සිය සිනමා භාවිතාවෙන් ඔහු තහවුරු කරනු ලැබුවේ අවරගනයේ වානිජ
උපක්‍රම ඔස්සේ නොව නිර්මාණශීලී නව සොයාගැනීම් තුලින් ‘සිනමා භාෂාව’ තවදුරටත් ප්‍රබල
ලෙස පෝෂණය කරමිනි. දෙබස් වලට වඩා ‘රූපය හා ශබ්දය’ තුලින් කතාරසය නොබිඳී පවත්වාගත
හැකි වනවා සේම කුතුහලය රඳවා තබාගැනීමෙන් ප්‍රබල ලෙස ප්‍රේක්ෂක අවධානය දිනාගතහැකි
බව ලොවට හදුන්වාදුන් දැවැන්ත පුරෝගාමී සිනමාකරුවෙකුවෙයි.
ස්පාඤ්ඤ ජාතික සිනමාකරුවෙකු වන මොහු අධ්‍යතන ලෝක සිනමාවේ අසුව දශකය තුළ වඩාත්
කතාබහට ලක්වු සිනමාකරුවා ලෙසින් භාවාතීශය නාටක (Melodramatic
plots) සිනමා කතාන්තර
තුළට රැගෙන ආවේ අලංකරණ සිනමා ශෛල්‍ය තුලිනි. ඒ තුළින් ඔහු සිනමා මාධ්‍ය තුළ ඇති
උත්කර්ශනීයත්වය හා ප්‍රභාව සිනමාරූප තුළින් චිත්‍රණය කරන්නේ හුදු නේත්‍රකර්ෂණීය බවට
(Glamour) ඔබ්බෙන් වු භාවමය කම්පනයක් රූපයට එකතුකරමිනි.
අබ්බාස් කියරොස්තාමි
පෝලන්ත ජාතික ස්වාධීන සිනමාකරුවෙකුවු වැන් සෙන්ට්, සිනමා කැමරාව දෘෂ්ටි කෝණීය
අත්දැකීමක් ලෙස භාවිතයට ගනිමින් සිනමා මාධ්‍ය වචනයේ පරිසමාප්ත අර්ථයෙන්ම ‘ආත්ම
ප්‍රකාශනවාදී’ මාධ්‍යයක් ලෙස භාවිතයට ගත් සිනමාකරුවෙකුවීම ඔහු පිළිබඳ ගෞරවයක් මා
තුළ ජනිතවීමට මුලික හේතුව විය. මතුපිටින් රූපයෙන් පෙනෙන දෙයට හා ඇසෙන දෙයට ඔබ්බෙන්
සිනමාව ‘පෙළ කියවීමක්’ (Cinematic reading) ලෙස භාවිතයට ගතහැකි අතිප්‍රබල තාක්ෂණික
මාධ්‍යයක් බව ඔහුගේ සිනමාකෘති තුළින් අපට කියාපායි.
අප කිසියම් නිර්මාණකරුවෙකුගේ සිනමා භාවිතාව අගය කරන්නේ පොදුවේ නිර්මාණ සමුදායක්
ඔස්සේ සිනමාකරුවෙකු නිරීක්ෂණය කිරීමෙනි. එහෙත් අබ්දුල්ලතීෆ් නැමති සිනමාකරුවා මාගේ
පි‍්‍රයතම සිනමාකරුවන් අතළොස්සට එක්වන්නේ ඔහුගේ එක් චිත්‍රපටයක් පමණක් පදනම්
කරගනිමින් වීම විශේෂත්වයකි. අධ්‍යක්ෂවරයෙකුගේ සමාජ මතවාදය හෝ මානව අත්දැකීම් හෝ
පුද්ගල මනෝභාවයන් ඔහු විසින් මුදාහරින්නේ කැමරාව නැමති යන්ත්‍රය හා රංගන ශිල්පීන්
නැමති මානවයින් මෙවලම් ලෙස යොදාගනිමිනි.
