හතරවෙනියත් දාල ගියදාට මම පරාජිත පෙම්වතියක් වේවි සුන්දරයි ගින්දරී ගැලෙව්වේ නෑ, ගැලවුණා ‘මට නගින කොට උඹට බහින්න ඕනෑ උඹට නගින කොට මට බහින්න ඕනෑ’ සමහර කලාකරුවන්ගෙත් වත්කම් හොයන්න ඕනෑ මග දිගට රසකතා කලා අධ්‍යක්ෂණය පෙනුනා නම් චිත්‍රපටය අසාර්ථකයි පෑදි දියට බොරදිය එක්වන්න එපා හොඳම චිත්‍රපටය බර්ඩ්මෑන් මට’ම පුදුමයි මම මෙතරම් ජනප්‍රියද? සංදේශය සම්මාන උළෙල - 2014 බටහිරින් අලුත් වීරයෙක් ඔව්! මේ ඇත්තම පාතාලයයි ගෙදර මුලින්ම අවදි වන්නේ චූටි දූ ‘පෙම් යුවළක් ඕනෑ කර තිබේ’සමඟ උදයසිරි යළි වේදිකාවට රොක්සාමි උපන්නෙත්, විවාහ වුණෙත්, මිය ගියෙත් බදාදා ඉසුරින් කිත් යසසින් බැබළෙන දා ඔබගේ බැණුමත් ගීයක් වේ අහසින් පොළොවට බැසගත් දිනයක් මේ ඩියෝල් පවුලයි සිංහල සිනමා විස්තරය FEEDBACK නොකඩවා සති 1009ක් සල්මන්ට තීන්දුවක් නානාගෙන් අලුත් වැඩක් තමන්ගේ වැඩක් බලා නොගෙන ආදරය පිළිබඳ අලුත් අර්ථකථනයක් මම දැන් මගේ කතාව ලියනවා

අහසින් පොළොවට බැසගත් දිනයක්

මෙයට වසර කිහිපයකට පෙර අමෙරිකාවේ ඇති ලොව පිළිගත් මුල් පෙළේ විශ්ව විද්‍යාලයක් වන යූ. සී. එල්. ඒ. (යුනිවර්සිටි ඔෆ් කැලිෆෝනියා ලොස් ඇන්ජලිස්) හි සිනමාකරණය හැදෑරූ ප්‍රියංකර විතානාච්චි මා සමඟ ආචාර්ය ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස් හමුවට ගියේය. ඒ වන විට ප්‍රියංකර සැමීගේ කතාව ගැන සිතා තිබුණේ නැත. ප්‍රියංකර සිනමාව පිළිබඳ තම අපූර්ව ආදරය ඇරැඹියේ එතුමන් විසින් නිර්මාණය කරන ලද අහසින් පොළොවට චිත්‍රපටය නැරඹීමෙන් ලත් ආස්වාදයෙන් බව එදා පැවසුවේය. ඒ පුවත අපේ මහා සිනමාකරුවාණන්ට මහත් ආශ්වාදයක් වූයේය. ආචාර්ය ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස් අතින් නිර්මාණය වී කයිරෝ අන්තර් ජාතික සිනමා උළෙලේදී තුන්වන ලෝකයේ හොඳම චිත්‍රපටයට හිමි සම්මානය දිනා ගත් අහසින් පොළොවට පසුව මෙරට මුල්ම ජනාධිපති සිනමා සම්මාන උළෙලේදී හොඳම අධ්‍යක්ෂණයට හිමි සම්මානය ඇතුළු සම්මාන රාශියක් දිනා ගත්තා මට මතකය. එය තිරගත වූයේ 1978 වසෙර්ය.

අහසින් පොළොවට තිර නාටකය පසුගියදා දොරට වැඩියේය. තිස්ස අබේසේකරයන් විසින් ඉංග්‍රීසියෙන් රචනා කරන ලද එම තිර නාටකය පාඨකයා අතට පත් වනුයේ ප්‍රවීණ කැමරා ශිල්පී එම්. ඩී. මහින්දපාල අතින් සිංහල බසට පරිවර්තනය වීමෙනි.

තිර නාටක රචකයකු හැම විටම සූර කතාකරුවකු විය යුතු බව අප විසින් තිස්ස අයියා යැයි ආදරයෙන් අමතනු ලබන ආචාර්ය තිස්ස අබේසේකරයන් පවසා තිබිණ. සාමාන්‍යයෙන් තිර නාටකයක් ඒ ආකාරයෙන්ම සාමාන්‍ය පාඨකයකුට කියැවීම නීරස කර්තව්‍යයකි. තිර නාටකයක් අදාළ සිනමාකරණයෙහි ශිල්පීන් හැරුණු විට එය හැදෑරීමේදී කියවන්නට ලැබීම සිනමා අභ්‍යාසලාභියකුට වඩා වැදගත්ය. එහෙත් තිර නාටක රචකයා අභිභවා ගිය සූර කතන්දරකරුවකු වන තිස්ස අයියා විසින් රචනා කරන ලද තිර නාටක එහෙම් පිටින්ම සාහිත්‍ය රස ගුලාවකි. තිස්ස අයියාගේ තිර රචනා අදාළ චිත්‍රපට හෝ ටෙලි නාටකවලින් බැහැරව ඕනෑම තරාතිරමේ කෙනෙකුට රස විඳිය හැකි නිර්මාණ වෙයි. මෙයට පෙර මුද්‍රණයෙන් එළිදුටු විරාගය, පිටගම්කාරයෝ, ගුරු ගෙදර වැනි ඔහුගේ කෘති එයට කදිම නිදර්ශන සපයයි.

සිංහල මෙන්ම ඉංග්‍රීසියෙහි ද අතිශය නිපුන තිස්ස අයියා මේ භාෂා දෙකම එකවර හරි හරියට හසුරුවයි. 'අහසින් පොළොවට' චිත්‍රපටයේ තිර රචනය සිංහලට පරිවර්තනය කළ එම්. ඩී. මහින්දපාල හෙවත් මහින්ද අයියා තිස්ස අයියාගේ වියත් ඉංග්‍රීසි බසට සියයට සියයක්ම සාධාරණත්වය ඉෂ්ට කර ඇත්තේය.

සිනමා කෘතියක ප්‍රධාන අඩිතාලම වනුයේ තිර රචනයයි. සම්පූර්ණ තිිර රචනයක් යනු චිත්‍රපටයක වැඩ කටයුතුවලින් තුනෙන් එකක් නිමාවීමක් යැයි සුප්‍රකට බ්‍රිතාන්‍ය සිනමාකරු ඩේවිඩ් ලීන් පැවසුවේ එහෙයිනි. තිර නාටකයක් රචනා කිරීම යනු චිත්‍රපටයක ප්‍රධාන නිෂ්පාදන කටයුත්තකි. අංග සම්පූර්ණ එය බොහෝ විට කෙතරම් විශිෂ්ට තිර රචනයක් වුව අධ්‍යක්ෂවරයෙකු අතින් විනාශයට පත වනු ඇත. එමෙන්ම කබල් තිර නාටකයක් ඔස්සේ තැනෙන නමුදු හොඳ අධ්‍යක්ෂවරයකු අතින් විශිෂ්ට නිර්මාණයක් බිහි කිරීම ද කළ හැකි බව ලෝක සිනමාවෙන් උදාහරණ සපයා ගත හැක.

එහෙත් තිර නාටකයත්, අධ්‍යක්ෂණයත් දෙකම එකිනෙකා පරයන සේ විශිෂ්ට නම් එයින් බිහිවන චිත්‍රපටය පිළිබඳ අමුතුවෙන් ටීකා ටිප්පණි සැපයිය යුතු නැත. ආචාර්ය ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස් අතින් බිහිවුණු 'අහසින් පොළොවට' චිත්‍රපටයට හිමි වනුයේ විශිෂ්ට තිර රචනයක් පාදක කර ගත් විශිෂ්ට අධ්‍යක්ෂවරයකුගේ අතින් ඔප මට්ටම් වූ නිර්මාණයකට අයත් ස්ථානයයි. ආචාර්ය ලෙස්ටර් හා ආචාර්ය තිස්සගේ සුසංයෝගයෙන් මුල්වරට නිිර්මාණය වූයේ ලාංකේය සිනමාවේ අග්‍රගණ්‍ය නිර්මාණය වූ 'නිධානය' චිත්‍රපටයයි. 'වීර පුරන් අප්පු' නිර්මාණය වූයේ ද මේ දැවැන්තයන් දෙදෙනාගේ එකතුවෙනි.

'අහසින් පොළොවට' තිර නාටකය සඳහා පාදක වනුයේ එනමින්ම අයිලින් සිරිවර්ධන ලියන ලද නවකතාවයි. ඇය එය රචනා කරන ලද්දේ තුන් ඈඳුතු නවකතාවක මුල් කොටස වශයෙනි. 'වෙරළින් සයුරට' සහ 'කතරින් එතෙරට' අයිලින් සිරිවර්ධනයන් රචනා කරන ලද මේ නව කතාවේ දෙවැනි හා තුන්වනි කොටස් වන්නේය. තිස්ස අබේසේකරයන් වරක් පවසා සිටියේ හොඳ නවකතාවකින් තිර නාටකයක් රචනා කරනවාට වඩා කබල් නවකතාවකින් තිර නාටකයක් ලියන්නට රචකයාට උපරිම නිදහස ලැබෙන බවය. නවකතාව කබල් නම් එය පැත්තකට වීසිකර අලුත් තිර නාටකයක් ලිවීමටත්, අලුත් චරිත, සිදුවීම් නිර්මාණය කිරීමටත් කාගෙන්වත් තහංචි පැනවෙන්නේ නැත. සුමිත්‍රා පීරිස් සිනමා කිවිඳිය තිරයට නඟන ලද විචාරකයන්ගේ හා ප්‍රේක්ෂකයන්ගේ නොමඳ ප්‍රශංසාවට භාජනය වූ 'ගඟ අද්දර' චිත්‍රපටය සඳහා තිර නාටකය රචනා කරන්නේ තිස්ස අයියාය.

ලැටිෂියා බොතේජු ලියූ මේ නවකතාවෙන් චිත්‍රපටයක් කිරිම නොව චිත්‍රපටයක් කිරීමට සිතීම පවා මහත් හපන්කමක් බව මගේ විශ්වාසයයි. විශිෂ්ට නවකතාවක හොඳ තිර රචනයක් සඳහා සියලු අමු ද්‍රව්‍ය සපයාදීමේ වාසි ලැබුණ ද තිිර නාටක රචකයාට නිදහසේ ගොඩ නැගෙන්නට ලැබෙන අවකාශය ඉතා අඩුය. නවකතාව ද සිනමාව ද යනු එකිනෙකට වෙනස් මාධ්‍ය දෙකකි. අති දක්ෂ නවකතාකරුවෙකුට වුව ද හොඳ තිර රචකයෙකු වන්නට ඉඩ ලැබෙන්නේ කලාතුරකිනි. ඊට හේතුව තිර රචනය සාහිත්‍ය කෘතියක් වුව ද එය පාදක කරගෙන ඉදිරිපත් වනුයේ රූපයේ භාෂාව වීමය. තිර නාටක රචකයෙකු සපයන භාෂා, සාහිත්‍යමය ගුණාංග හෝ ව්‍යාකරණ සිනමාකරුවාට පලක් නැත. සිනමාකරුවාගේ භාෂාව රූපයයි. රූපයෙන් කතා කරන සිනමාකරුවාට අක්ෂර භාෂාව අවැසි වන්නේ නැත. එහෙත් ලියන ලද තිර රචනයක් රූපය නොදන්නා සිනමාකරුවෙකු අභිමුවේ සහමුලින්ම විනාශයට යයි.

තිර නාටක රචකයෙකු වෙනවා නම් තම තිර නාටකය විනාශ කළේ යැයි අධ්‍යක්ෂවරයකුට පන්න පන්නා පිහියෙන් අනින්නේ නැති තරම් ඉතා හොඳ ඉවසිලිවන්තයකු විය යුතු බව තිස්ස අයියා දවසක් පැවසුවේය. එයට හේතුව තමා රචනා කරන ලද වැඩි හරියක් තිර නාටක අධ්‍යක්ෂවරු විසින් හිතුමතේ විනාශ කර දැමීමේ අත්දැකීම ඔහු විඳ ඇති නිසාය. එමෙන්ම නවකථාවක් කිසි විටෙක චිත්‍රපට ගත කරන්නට නොහැක. කළ හැක්කේ නවකථාව ඇසුරෙන් චිත්‍රපටයක් නිර්මාණය කිරීමය. සම්මාන උළෙලකදී හොඳම තිර නාටක රචනය සම්මානය පිරිනමනුයේ චිත්‍රපටය නම් වූ අවසාන නිිර්මාණය සලකා බැලීමෙනි. ලිඛිත තිර නාටකය එහිලා සැලකිල්ලට නොගන්නේ සිනමාව යනු රූපය කේන්ද්‍ර කරගත් මාධ්‍යයක් වන බැවිනි. අනෙක් අතට සිනමාව යනු තිර නාටක රචකයාගේ මාධ්‍යය නොව සිනමාකරුවාගේ මාධ්‍යයයි. තිර නාටක රචකයා අධ්‍යක්ෂවරයාගේ නිර්මාණයෙහි කොටස්කරුවකු පමණි. එබැවින් තිර රචකයා කෙතරම් සූරයකු වුව ද සිනමාකරුවකු අතින් ඔහු විනාශයට පත්වීම වැළැක්විය නොහැක. තිස්ස අයියා රචනා කරන ලද 'බඩුත් එක්ක හොරු' වැනි චිත්‍රපටවලට සිදු වූයේ එම ඉරණමය.

වරක් තිස්ස අයියා විසින් රචනා කරන ලද එක්තරා චිත්‍රපට කතාවක් ඇරැඹෙන්නේ එහි කේන්ද්‍රගත රූමත් යුවතියකගේ චරිතයත්, චරිතයේ ස්වභාවයත්, ඇයගේ සමාජ පසුතලයත්, ඇයගේ ජිවන සිතුවිලිත් මුල්ම රූප රාමුව හරහා ප්‍රේ්ක්ෂක අපට වටහාදෙන තරම් ප්‍රබල රූප පෙළකිනි. මෙකී තිර නාටකය කියැවීමෙන් පසු චිත්‍රපටය නැරැඹීමෙහි ආතුරයෙකු වූ මා එය නරඹන්නට ගියේ බලවත් සොම්නසෙනි. එහෙත් තිර නාටක රචකයකුගේ එක දර්ශනයක අදහස කියා පාන්නට අධ්‍යක්ෂවරයාට පැය භාගයකට වඩා ගත වී තිබිණි. තිර නාටක රචකයෙකු හැම විටම සමාජය පිළිබඳ ඇසූ පිරූ තැන් ඇති පුද්ගලයකු විය යුතුය. මිනිස් සබඳතා හා චරිත ස්වභාව පිළිබඳ ඔවුන්ට අවබෝධයක් තිබිය යුතුය.

අතිශය ජනප්‍රිය රැල්ලේ චිත්‍රපටයක පවා චිත්‍රපටයක් ප්‍රේක්ෂකයා වෙත සමීප කර ගනුයේ මෙකී ධර්මතාවයෙනි. වර්තමානයේ බිහි වන ත්‍රිමාණ පරිඝනක සැකිලි චිත්‍රපට හැම එකක්ම සාර්ථක වනුයේ තිර රචකයාගේ විශිෂ්ටත්වයට උදාහරණ සපයමිනි. 'අහසින් පොළොවට' චිත්‍රපටය සඳහා භාර්යාව මියගිය සොවින් තමන්ටම පශ්චාත්තාප වන සරත් නම් වෛද්‍යවරයකු වටා ගෙතුණකි. චිත්‍රපටය ආරම්භ වනුයේ දරු ප්‍රසූතියකිනි. අවිවාහක යුවතියකට උපදින මේ දරුවා පිළිබඳ වෛද්‍යවරයා වනුයේ සරත්ය. සරත්ගේ මියගිය භාර්යාව වූ විනීතා මෙන්ම ඇගේ නැගණිය වූ පුෂ්පා ද මෙහි මුණගැසෙන ප්‍රධාන පාත්‍ර වර්ග ය. මිනිස් සිතේ ඇති අඳුරු ස්වභාවය සෙමෙන් සෙමෙන් හෙළි කරමින් සර්වකාලීන සිනමා කෘති නිිර්මාණයෙහිලා ආචාර්ය ලෙස්ටර් ජේම්ස් තරම් විශිෂ්ටයෙකු අපේ සිනමාවේ මුණ ගැසෙන්නේ නැත. 'දෙලොවක් අතර', 'නිධානය', 'අහසින් පොළොවට' ඊට නිදසුන්ය.

මේ සිනමා කෘති ත්‍රිත්වයටම තිස්ස අයියා දායක වීම දෛවෝපගත කරුණකි. 'අහසින් පොළොවට' තිර නාටකය මනුෂ්‍යය ස්වභාවයේ අඳුරු අහුමුළු සොයා යෑමේ අභිරුචියෙන් පෙළෙන මහා සිනමාකරුවාට විශාල අත්වැලක් සපයයි. ජීවිතය යනු පෙනෙන දෙයට වඩා වෙනස් පුළුල් අර්ථ සපයන්නක් බැව් ඔහු එහි නිදර්ශන කොට දක්වයි. තමාටම හකුළුවාගත් ජීවිතයක් සෙමෙන් සෙමෙන් විවරකොට අප ඉදිරියේදී කම්පනයට පත්කිරීමට ආචාර්ය ලෙස්ටර් එදාකළ වෑයම විශිෂ්ටය. මෙහිදි තිර නාටක රචකයාගේ නිර්මාණය මහත් රුකුලක් විය. එහෙත් විශිෂ්ට සිනමාකරුවා එය ඔපවත් කොට තම අනන්‍යතාව මුද්‍රා කොට තබයි. අහසින් පොළොවට චිත්‍රපටයෙහි තිර නාටක රචකයා එය අවසාන කරන්නේ දළදා මාළිගාවෙහි පහන් පූජාවකට එන සරත් හා පුෂ්පා අතරින් සරත් පවසන මේ දෙබසිනි.

'මළගිය විනීතා ගැන විතරක් නෙවෙයි ජීවමානව මට ලබන්න බැරි කෙල්ලෙක් ගැන හිතලයි මට ඇඬුම් ගියේ.'

පුෂ්පා සරත්ගෙන් අසන්නේ 'ඒ කවුද' යන්නයි. සරත්ගේ පිළිතුර 'ඔයා' යන්නය. ජීවිතය පිළිබඳ වඩා පරිණත ඥානයෙන් යුතු එමෙන්ම සිනමා මාධ්‍යය අතැඹුලක් සේ දත් ආචාර්ය ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස් ඒ අවසානය මෙලෙස වෙනස් කරයි. පුෂ්පා ලවා සරත්ගෙන් මෙසේ අයදියි.

'මගේ එක පැතුමක් තමයි සරත් අයියා ආයෙත් අපේ පවුලට සම්බන්ධ වෙන එක. දළදා හාමුදුරුවන්ගේ පිහිටෙන් ආයෙත් කවදාවත් වෙන් නොවන විදියට සම්බන්ධ වෙන්න' යනුවෙනි. එහි පසුබිමේ අපට ඇසෙන්නේ උදෑසන තේවා හඬකි. එය තිස්ස අයියා අතින් රචනා වූවකි.

පාසල් යන වියේදී මා දුටු මේ විශිෂ්ට රූප රාමු පෙළ වෙනුවෙන් සිය අගනා තිර නාටකය වෙනස් කිරීම පිළිබඳ තම සිනමා ගුරුවරයා වූ ආචාර්ය ලෙස්ටර් කෙරෙහි තිස්ස අයියා කිසි කලෙකත් උරණ නොවන්නට ඇත. අහසින් පොළොවට තිර නාටකය කියවා අවසාන කළ පසුව මට සිතුණේ එයයි.